Tradycje od pokoleń

Na zaproszenie dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Katarzyny Zalasińskiej 19 maja 2023 r. burmistrz Tarnogrodu Paweł Dec oraz dyrektor Tarnogrodzkiego Ośrodka Kultury Renata Ćwik uczestniczyli w regionalnych obchodach jubileuszu 20-lecia Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego i 10-lecia Krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Uroczystości rozpoczęły się pokazem musztry na dziedzińcu Zamku Królewskiego w Sandomierzu w wykonaniu Turków z Grodziska Dolnego. Było wielu regionalistów, ludowych twórców i ludzi związanych z szeroko pojętą kulturą z województw lubelskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego.

Niematerialne dziedzictwo kulturowe to nasze tradycje, zwyczaje, obrzędy czy też umiejętności odziedziczone po przodkach i przekazywane kolejnym pokoleniom. To żywe przejawy kultury, które społeczności uznają za swoje dziedzictwo.

Jak zaznaczyła dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, utworzenie krajowej listy jest niezwykle istotne nie tylko dla zachowania polskich tradycji, ale również promowania ich na świecie. Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego ma niezwykle istotne zadanie – przedstawienie bogactwa i różnorodności żywego dziedzictwa niematerialnego oraz wyrażenie uznania dla społeczności kultywujących własne tradycje.

Od 2013 roku Narodowy Instytut Dziedzictwa w imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, która jest spisem różnorodnych przejawów i bogactwa żywego dziedzictwa niematerialnego z całej Polski, a także wyrazem uznania dla społeczności kultywujących własne tradycje. Obecnie na liście znajdują się 73 zjawiska, m.in. tradycja wytwarzania koronki koniakowskiej, kolędowanie, zabawkarstwo żywiecko-suskie, dunaje czy też bacowanie oraz 8 wpisów w Krajowym  rejestrze dobrych praktyk w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

W lipcu 2018 roku decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego Sejmiki Wiejskich Zespołów Teatralnych i ogólnopolski ruch wiejskich  amatorskich zespołów teatralnych zostały wpisane do Krajowego rejestru dobrych praktyk w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego w myśl Konwencji UNESCO z 2003 roku. To wyjątkowy moment – godne uhonorowanie  sejmikowania. Ale też moment historyczny – sejmikowanie jest pierwszym wpisem do polskiego rejestru dobrych praktyk.

Konferencji towarzyszył wernisaż wystawy „Tradycje od pokoleń. Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce” w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu. Podczas wykładów zostały zaprezentowane przykłady zwyczajów i tradycji, które już trafiły na listę. Słuchacze mogli się dowiedzieć m.in., czym są bziuki, czyli wielkanocny zwyczaj dmuchania ognia w Koprzywnicy.